strona o naszych kolanach

Baza wiedzy

Zespół bólowy przedniego przedziału kolana, boczne przyparcie rzepki

Na czym polega leczenie

Spróbuję przedstawić w skrócie z jakich elementów składa się leczenie PFPS i ELPS. Oczywiście życie jest często bardziej skomplikowane i każdy z tych punktów będzie na pewno maglowany, ale tak wygląda mniej więcej plan podstawowy.

• Zacząć musimy od zaprzestania aktywności, która powoduje ból, a przynajmniej jej ograniczenia. Tak, tak...
• Gdy nas mocno boli, domowym sposobem na złagodzenie bólu jest chłodzenie. Możemy albo przykładać specjalny żel (po ochłodzeniu w lodówce) lub masować bolące miejsce lodem ok. 3 minut (najłatwiej jest zamrozić wodę w kubeczku plastikowym i tak uzyskaną bryłką masować obolałe miejsca). Uwaga, raczej otaczające ścięgna i mięśnie niż samą rzepkę.
• Gdy jest bardzo niedobrze, ewentualnie środek przeciwzapalny i przeciwbólowy typu Ibuprofen, ale jak najszybciej do lekarza. To chyba wiadomo .
• Lekarz oprócz bezpośredniego badana zaleci zdjęcie, ew. USG. Gdy rzeczywiście mamy PFPS raczej nie zostaniemy wysłani na rezonans (przynajmniej nie na pierwszej wizycie). Z reguły nie ma takiej potrzeby.
• Jeżeli mamy stan zapalny, obrzęk, trzeba go najpierw wyeliminować (odpoczynek, środki przeciwzapalne, dalsze chłodzenie)
• Z reguły podstawą leczenia jest rehabilitacja a ściślej kinezyterapia. Prawie na pewno będzie to wzmacnianie głowy przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda (VMO) oraz mięśni pośladkowych, a także rozciąganie: powięzi szerokiej (boczna strona uda), mięsienia dwugłowego uda (tył), mięśni łydki i mięśnia czworogłowego (przód uda) oraz ćwiczenia tzw. propriocepcji czyli mówiąc w uproszczeniu - równoważne.
• Inny ważny element rehabilitacji to terapia manualna, służąca m.in. rozluźnieniu napiętych struktur i mięśni, pobudzeniu odpowiednich i kto wie, czemu jeszcze . Jest wiele metod. Na pewno warto spróbować pod warunkiem, że mamy dobrego fachowca .
• Lekarz może zalecić zabiegi fizykalne (krioterapia, magnetron, laser, itp.) jednak nie powinny one być podstawą rehabilitacji. Ćwiczenia w tzw. UGULu można sobie darować, a lekarza, który to zaleca lepiej zmienić.
• W wielu przypadkach fachowa rehabilitacja przynosi szybko (w ciągu kilku tygodni) dobre efekty i na tym leczenie się kończy. Czasem trzeba więcej czasu, nawet 3-4 miesiące.
• Jeżeli lekarz jest na tyle dobry, by zbadać nasze stopy, może zalecić noszenie odpowiednich wkładek, które poprawią mechanikę stopy i całej nogi. Jest to szczególnie ważne dla biegaczy, u których obciążenia i rola stopy jest bardzo duża. Lekarz może też stwierdzić inne wady naszej budowy lub aparatu mięśniowego i zalecić odpowiednie ćwiczenia.
• Możemy dostać zastrzyki dostawowe z pochodnych kwasu hialuronowego (np. Synvisc, Hyalgan, Go-On, itp). Często lekarze przypisują go jeśli rehabilitacja nie przyniosła rezultatu. Preparaty te mają jednak ograniczoną skuteczność (podobno ok. 30% przypadków) - można spróbować, jednak nie należy wiązać z nimi zbyt wielkich nadziei.
• Jeśli nic nie przynosi rezultatu, możemy dostać propozycję zabiegu operacyjnego. Od stosunkowo prostego typu przecięcie troczków bocznych rzepki, przez naprawę chrząstki, po osteotomię piszczelową. No, ale o tym krótko się nie da. Mamy problem...

Na czym polega rehabilitacja

Przyczyny PFPS mogą być złożone i od nich zależy szczegółowy plan rehabilitacji. W większości przypadków będzie się on jednak składał z następujących elementów (przy założeniu, że nie mamy ostrego stanu zapalnego):

• Rozciąganie mięśni wokół kolana w celu zlikwidowania przykurczów i zapewnienia prawidłowej ruchomości stawów. Na początku rehabilitacji, możemy mieć zalecone TYLKO rozciąganie, dopiero później dołączone ćwiczenia wzmacniające.
  Rozciągać będziemy:
  -- mięsień prosty uda (przednia strona uda)
  -- mięsień dwugłowy uda (tylna strona uda)
  -- powięź szeroką (boczna strona uda)
  -- mięsień brzuchaty i płaszczkowaty (łydka)
  -- przywodziciele uda (wewnętrzna strona uda)
  -- często również zginaczy biodra, mięśnia gruszkowatego i innych mięśni biodra i pośladków Jeśli mamy wyraźne przykurcze, akcent zostanie na pewno położony na mięśnie najbardziej przykurczone.
  
• Wzmacnianie mięśnia prostego uda, a w szczególności jego głowy przyśrodkowej, która często jest dużo słabsza niż głowa boczna, co powoduje przesuwanie rzepki w bok.
• Wzmacnianie przywodzicieli uda
• Wzmacnianie prostowników stawu biodrowego, głównie mięśni pośladkowych
• Stopniowe wzmacnianie pozostałych mięśni wokół kolana i obręczy biodrowej
• Ćwiczenia propriocepcji, czyli czucia głębokiego, czyli równoważne
• Terapia manualna obejmująca rozluźnianie nadmiernie napiętych struktur (np. powięzi szerokiej, troczków bocznych rzepki), mobilizację rzepki i inne tajemnicze zabiegi
• Krioterapia - łagodząca ból, stany zapalne, rozluźniająca napięte struktury

Być może to wszystko brzmi nieco abstrakcyjnie, stopniowo będziemy się starać rozwijać te tematy. Zwracam uwagę, że nie wszystkie ćwiczenia wzmacniające i rozciągające odpowiednie mięśnie są dobre przy problemach z kolanem. Lepiej nie biec więc na siłownie i pakować na steperze lub innych maszynach, czy rzucać się na przysiady z obciążeniem, bo można sobie nieźle zaszkodzić.